Kindergeld tzw. zasiłek rodzinny

Kindergeld w Niemczech nie jest zasiłkiem socjalnym, pomimo, że wyłacają go kasy rodzinne lecz jest ulgą podatkową dla rodziców ze względu na wydatki jakie powstają przy wychowywaniu dzieci. Należy się on dziecku od pierwszego miesiąca urodzenia do 18 roku życia lub dalej, gdy dziecko się kształci, wtedy najdłużej do 25 roku życia, a dla dzieci, które ukończyły 18 lat ale są bezrobonte lub ich dochód roczny nie przekracza 8 tysięcy euro, aż do 21 roku życia. Kindergeld wypłacany jest wyłącznie na wniosek rodziców lub opiekunów. Wynosi on od 1 stycznia 2021 roku 219 Euro na pierwsze i drugie dziecko, 225 Euro na trzecie dziecko i 250 Euro na czwarte i dalsze.

Polakom pracującym w Niemczech i opłacającym tu podatek dochodowy, których dzieci zamieszkują w Polsce, przysługuje również prawo do Kindergeldu. Ponieważ jest to wyrównanie podatkowe, należy się tylko rodzicom, którzy płacą podatki w Niemczech lub mają tutaj albo swoje miejsce zamieszkania albo stałego pobytu. Jeśli równocześnie posiadają miejsce zamieszkania w Polsce, to wówczas generalnie należy sprawdzić, czy istnieje roszczenie dla wypłaty świadczeń rodzinnych w Polsce zgodnie z polskim prawem oraz które roszczenie ma pierwszeństwo: niemiecki Kindergeld czy polskie 500plus. Jeżeli obywatel polski podlega ustawodawstwu niemieckiemu, w tym przypadku płacąc niemiecki podatek dochodowy i zarazem podlega ustawodawstwu polskiemu wg którego jego dzieciom należy się zasiłek rodzinny 500plus, w wysokości niższej niż niemiecki Kindergeld, wówczas wypłaca się różnicę pomiędzy niemieckim Kindergeld a polskim 500plus. Oznacza to konkretnie, że jeżeli dziecko mieszkające w Polsce otrzymuje zasiłek 500plus, wówczas podlega on potrąceniu z Kindergeld.

Najważniejsza zmiana od początku 2018 roku polegała na skróceniu okresu roszczeniowego za który można wnioskować o Kindergeld wstecz z 4 lat do 6 miesięcy, a od 2016 roku we wnioskach o Kindergeld wymagane jest podanie numeru identyfikacji podatkowej wnioskodawcy i uprawnionego dziecka, inaczej wniosek się odrzuca i nie wypłaca pieniędzy. Ciekawostką jest, że Kindergeld przysługuje także na tzw. Zahlkinder, czyli w sytuacji, gdy rodzic ma dzieci z różnych związków, wtedy zalicza się dzieci np. z pierwszego związku do obecnych i te młodsze rodzeństwo przyrodnie otrzymuje wyższą stawkę Kindergeld. Wypłacany jest on tylko temu z rodziców u którego dziecko zwykle przebywa i nie może być dzielone między rodzicami. 

Ostatnio pojawiająca się tendencja ze strony niemieckiego rządu do zmniejszenia ilości dzieci dla których państwo niemieckie wypłaca Kindergeld wynika z faktu, że po otwarciu niemieckiego rynku pracy w 2011 dla m.in. obywateli polskich jako obywateli unii europejskiej, liczba dzieci osób pracujących w Niemczech znacznie wzrosła i wynosi obecnie ok.
200 tysięcy. Są to dzieci mieszkające w Polsce. Stąd też w polskich mediach pojawiły się informacje, że Niemcy chcą ukrócić wypłatę Kindrgeld dla dzieci Polaków pracujących
w Niemczech.
Nie jest to jednak łatwa sprawa, bo wymaga zgody na poziomie decyzji unii europejskiej, a co za tym idzie zmiany przepisów prawa w tym zakresie. Wielu Polaków pracuje sezonowo w Niemczech, czy to w branży budowlanej, czy opieki, gastronomii czy w rolnictwie. Osoby te nadal mają swoje miejsce zamieszkania w Polsce i tam żyją ich rodziny i nie mają zamiaru przeprowadzać się do Niemiec i mają pełne prawo do takiego zachowania ugruntowane w wolnościach unijnych, tzn. mogą pracować w państwach unii europejskiej bez konieczności mieszkania tam na stałe. Natomiast Kindergeld nie jest zasiłkiem rodzinnym
w rozumieniu przepisów socjalnych, jak nasze 500plus lecz jest uzasadniony podatkowo
i rodzinnio-politycznie, jako ulga podatkowa dla wszystkich rodziców, a tym samym dla wszystkich obywateli unijnych, którzy płacą podatki w Niemczech. Stąd też jeśli dotyczy nas ta sama niemiecka ustawa podatkowa o podatku dochodowym od osób fizycznych, to i na tej podstawie Polacy muszą być traktowani jak obywatele niemieccy.

Anna Golan, LL.M. / prawnik polsko-niemiecki /info@sg-inkasso.de Kolonia, 01.09.2021.