Odwiedzający muzeum nie muszą już decydować, czy chcą podejść do swojej wizyty w sposób rozrywkowy czy nastawiony na naukę. Grywalizacja znalazła swoje zastosowanie w wielu obszarach muzealnych, a Muzeum Ziemi Górnośląskiej (Oberschlesisches Landesmuseum) w Ratingen od 24 listopada 2022 r. oferuje ten format na stałe. Dostosowane do potrzeb zwiedzających wydarzenia zanurzają ich we współczesnych i historycznych fabułach i zapewniają dobrą zabawę i edukację. Scenerią opowieści jest autentycznie urządzony bar mleczny, w którym Górnego Śląska można doświadczyć wszystkimi zmysłami. Język i dialekt, kuchnia i piłka nożna, a także życie społeczne i polityczne pojawiają się tam w różny sposób. Drużyny, składające się z dwóch do sześciu osób, mają łącznie sześćdziesiąt minut na rozwiązanie licznych zagadek.
Jako wsparcie żądni łamigłówek dziennikarze otrzymają tablet i smartfon. Zawodnikom, którzy odwiedzają stolicę Górnego Śląska – Katowice – jako przedstawiciele mediów, towarzyszy za pośrednictwem tabletu ich redaktor naczelny. Pomaga z daleka tam, gdzie może, a w razie potrzeby steruje grupą. Termin tej podróży studyjnej nie jest przypadkowy – dwa dni przed rozpoczęciem szczytu klimatycznego ONZ, 30.11.2018 r., grupa dociera do Polski.
Na przestrzeni ostatnich lat świat mediów i komunikacji ulega ciągłym zmianom. Coraz wyraźniej widać więc, że muzea muszą być nie tylko repozytoriami wiedzy, ale także miejscami doświadczeń. Ważne jest przy tym, aby znaleźć indywidualne rozwiązania, które pasują do własnego profilu. Dzięki interaktywnym i cyfrowym formom przekazu możliwy i niezbędny jest niskoprogowy i bezpośredni dostęp do tematów merytorycznych. Escape room jako format pośrednictwa oferuje idealną okazję do odkrywania tematów w sposób luźny, ale i indywidualny. Jednocześnie taki pokój zagadek może być rozumiany jako aperitif, który zaprasza zwiedzających do intensywnego obcowania z treściami muzealnymi. Dlatego też dostęp do escape roomu w Ratingen-Hösel możliwy jest tylko w ramach biletu łączonego, w cenie biletu (w wysokości 12 euro od osoby) zawarte jest również zwiedzanie wystaw czasowych i wystawy stałej.
Oczywiście muzeum ma nadzieję, że projekt wzbudzi ciekawość i zainteresowanie Górnym Śląskiem – zarówno jego historią, jak i teraźniejszością. Ale chodzi też o stworzenie nowego dojścia do tematów dla osób spoza Górnego Śląska. Jak w każdym pomyślnym projekcie, punktem wyjścia do koncepcji była grupa docelowa. Tutaj są to zarówno osoby, które znają region i te, które jeszcze nie miały styczności z tematem.
Tym bardziej ważne było wykreowanie uniwersalnego spojrzenia z globalnym wydarzeniem – szczytem klimatycznym ONZ. Dzięki pierwszej fazie testowej w połowie września 2022 – w której uczestniczyło prawie 50 osób – zespół projektowy zadbał o uzyskanie pożądanego efektu partycypacji. Po ocenie specjalnie przygotowanych kwestionariuszy nastąpiła odpowiednia readaptacja zagadek i ich stopnia trudności.
Głównym założeniem projektu finansowanego przez Federalną Fundację Kultury było przekazanie wiedzy w nowoczesny sposób. To również stało się wyzwaniem przy opracowywaniu projektu. Z jednej strony escape room musiał być atrakcyjny i funkcjonować jako rozrywka, z drugiej zaś umiejętnie operować faktami i wiedzą historyczną. I tak oto przed zespołem projektowym stanęło zadanie przełamania złożonych treści i kontekstów bez pomijania faktów historycznych. Na szczęście Górny Śląsk, jako europejski krajobraz kulturowo-pamięciowy, stanowił idealne tło do podjęcia tematu historii i współczesności, sztuki i kultury, a także przemian i zmieniających się czasów. Górny Śląsk nie jest czymś przeszłym czy przestarzałym – to region w trakcie zmian, który odzwierciedla aktualne tematy i europejski rozwój.
Kasia Lorenc
