W Niemczech każdy właściciel samochodu lub innego pojazdu dopuszczonego do ruchu drogowego, jest zobowiązany do opłacania podatku drogowego.
W Polsce też opłacamy ten podatek, ale jest on zawarty w cenie benzyny.
Z przepisów niemieckiego prawa podatkowego, wynika natomiast, iż samochodem z polskimi tablicami rejestracyjnymi można jeździć w Niemczech przez rok od przekroczenia granicy, tylko w przypadku tymczasowego pobytu, czyli takiego, gdy nasze centrum życiowe nadal pozostaje w Polsce, jak rodzina, dom czy inna praca.

Udowodnienie pobytu tymczasowego wcale nie jest takie proste, ponieważ policja może Państwu udowodnić dokładnie co innego – wystarczy, że np. mieszkacie w Niemczech z rodziną, macie pracę, pobieracie świadczenia socjalne jak np. Kindergeld i policja w krótkim odstępie czasu zrobi trzy zdjęcia zaparkowanego pod blokiem samochodu. Wtedy wiadomo, że z samochodu korzystacie w Niemczech na co dzień i trudno mówić w takim przypadku
o pobycie tymczasowym. Wówczas oznacza to tzw. Regelmassiger Standort
– czyli regularne miejsce pobytu auta i zwolnienie z podatku nie przysługuje,
a może być to wręcz uznane za oszustwo podatkowe.  Niezgodne z prawem używanie samochodu (brak przemeldowania, nadal polskie tablice rejestracyjne) w sposób jaki wspomniałam, powoduje też obowiązek podatkowy naliczany do tyłu. Jeśli osoba kierująca pojazdem zostanie poddana kontroli drogowej, a nie posiada dowodu opłacenia podatku drogowego za samochód na polskich tablicach rejestracyjnych użytkowany w Niemczech, wtedy podatek nalicza się wstecz od daty zamieszkania w Niemczech. Np. jeśli pracujecie od 5 lat w Niemczech, to podatek drogowy będziecie musieli niestety zapłacić od pierwszego dnia pobytu w Niemczech, czyli za 5 lat wstecz.

Długość okresu używania auta w Niemczech ma wpływ na wysokość podatku drogowego. Jest to konsekfencją przywileju darmowego używania autostrad
i dróg w RFN. W przypadku kontroli drogowej i opłaconego podatku, ale jazdy nadal na polskich tablicach rejestracyjnych następstwem może być konfiskata pojazdu.

Jeśli faktycznie tymczasowo przebywacie w Niemczech, w takiej sytuacji przez rok jesteście zwolnieni Państwo z płacenia podatku drogowego (Kfz-Steuer). Zwolnienie to nie dotyczy pojazdów wykorzystywanych do odpłatnego przewozu osób lub dóbr lub gdy uzasadnione jest regularne miejsce pobytu
w RFN.

Natomiast jeśli wiecie od razu, że Niemcy będą Waszym stałym miejscem pobytu, czyli, że będziecie przebywać na terenie RFN przez ponad 183 dni, jesteście Państwo zobowiązani do zapłaty w Nieczech zarówno podatku dochodowego na podstawie ustawy o unikaniu podwójengo opodatkowania, jak również musicie Państwo wtedy jak najszybciej przerejestrować samochód, gdyż w przeciwnym razie narazicie się na kary.

§1 Nr. 3 Kraftfahrzeugsteuergesetz (ustawa o opodatkowaniu pojazdów silnikowych) mówi bowiem jasno, iż bezprawne korzystanie z samochodu również podlega opodatkowaniu: „podatkowi drogowemu podlega bezprawne korzystanie z pojazdów, co stanowi tzw. Ordnungswidrigkeit, czyli wykroczenie, polegające na jeździe bez koniecznego zezwolenia dopuszczającego do ruchu drogowego.”

Bezprawne korzystanie z pojazdu ma zgodnie z §§ 3 FZV (ustawa
o dopuszczeniu pojazdów do ruchu), 48 FZV, 24 StVG (przepisy ruchu drogowego) miejsce wtedy, kiedy samochód nie został dopuszczony do ruchu  zgodnie z prawem niemieckim, mimo iż „ośrodek interesów zyciowych” jego właściciela znajduje się w Niemczech. Jeśli spełnają Państwo przesłankę pobytu ponad 183 dni w roku podatkowym, uzasadnia to wasz punkt interesów życiowych w RFN, czyli stałe miejsce pobytu i obowiązek przerejestrowania pojazdu. Jeśli nie zostanie on spełniony, narzażacie się Państwo na zarzut oszustwa podatkowego, po niemiecku Steuerhinterziehung, z & 370 Abgabeordnung – ustawy podatkowej, zagrożonego karą pozbawienia wolności do 5 lat lub karą grzywny.

Jeśli natomiast otwieracie Państwo na terenie RFN własną działalność gospodarczą, wyklucza się wtedy od początku tymczasowość waszego pobytu i jesteście zobowiązani do natychmiastowego przerejestrownia pojazdu.

Wynika z tego, że jeśli nie przebywamy tymczasowo na terenie Niemiec, to nasz pojazd musi zostać dopuszczony do niemieckiego ruchu drogowego na postawie niemieckich przepisów prawa (Fahrzeug Zulassungsverordnung – rozporządzenie o rejestracji/dopuszczeniu do ruchu pojazdów). Dopuszczenie do ruchu drogowego to miejsce z którego auto bezpośrednio włącza się do ruchu drogowego i tam regularnie wraca. W przypadku zmieniających się miejsc pobytu, jest to miejsce które w porównaniu z innymi stanowi punkt ciężkości do którego się najczęściej wraca np. inżynier budowlany objeżdżający budowy.

Po przerejestrowaniu pojazdu w Niemczech należy też zwarzeć niemieckie ubezpieczenie OC, bowiem polskie ubezpieczenie nie będzie chciało pokryć szkody w przypadku jej powstania.

Kiedy w takim razie pojawia się obowiązek płacenia podatku drogowego i przerejestrowania samochodu w Niemczech?

Opłacenie niemieckiego podatku drogowego nie zwalnia Was z obowiązku przerejestrowania samochodu, jeśli Wasz „ośrodek interesów życiowych” znajduje się w Niemczech. Tylko dla osób zamieszkujących strefy przygraniczne istnieje wyjątek od powyżej wskazanych reguł. Osoby takie mają prawo nadal poruszać się pojazdem zarejestrowanym w Polsce i w Polsce dokonywać opłaty ubezpieczenia, bo w ich przypadku miarodajne jest ich miejsce zamieszkania i zameldowanie w strefie przygranicznej, a nie miejsce wykonywania pracy. W przypadku studentów, również nie jest wymagane przerejestrowanie auta, gdy je sami prowadzą, ale muszą posiadać zaświdczenie z uczelni o statusie studenta, gdy jednak podjemują pracę, tracą statut studenta w zakresie przpeisów podatkowych i mają obowiązek przerejestrować samochód i opłacać podatek drogowy.

W niemieckim ustawodawstwie istnieje orzeczenie sądowe (Orzeczenie FG Hamburg z dnia 14.4.2011, numer sprawy: 2 K 246/10 w sprawie podatku od pojazdów silnikowych dla zagranicznych samochodów osobowych), z którego wynika, że: „Zagraniczny samochód osobowy podlega niemieckiemu podatkowi od pojazdów silnikowych, jeśli użytkownik ma miejsce zamieszkania
w Niemczech i samochód jest do jego dyspozycji w zakresie użytkowania. Zwolnienie podatkowe określone w § 3 Nr. 13 KraftStG jest nieskuteczne, jeśli pojazd jest użytkowany przez osoby, które posiadają w kraju (w Niemczech) miejsce zamieszkania lub stałego pobytu.”

Ile wynosi podatek drogowy, czyli Kfz-Steuer?

Wysokość podatku zależy od kilku czynników. W przypadku samochodów osobowych przy obliczaniu jego wysokości brane są pod uwagę przede wszystkim pojemność silnika i jego rodzaj (diesel czy benzyna) oraz klasa emisji spalin. Natomiast w przypadku samochodów zarejestrowanych w Polsce dodatkowym czynnikiem mającym wpływ na wysokość podatku jest długość okresu użytkowania w Niemczech. Istnieją kalkulatory dla obliczenia konkretnego podatku.

Anna Golan, LL.M. Prawnik polsko-niemiecki / Köln, 04.09.2021