Polska Sieć Federalna na Rzecz Partycypacji i Spraw Socjalnych: silny sojusz na rzecz poprawy sytuacji społeczno-ekonomicznej osób polskiego pochodzenia w Niemczech – Od wielu lat Polki i Polacy wybierają Niemcy jako miejsce swojego zamieszkania. Około 2,2 mln osób mieszkających w Niemczech ma polskie korzenie migracyjne. Po osobach tureckiego pochodzenia (ok. 2,8 mln.) Polacy stanowią drugą co do wielkości grupę wśród osób o pochodzeniu migracyjnym w Niemczech. Ponadto, w Niemczech mieszka ponad 850 tys. osób posiadających wyłącznie polskie obywatelstwo. Do tego należy doliczyć tysiące polskich pracowników delegowanych (np. opiekunki) jak również osoby dojeżdżające do pracy w rejonach przygranicznych.
Wielu z nich to zaangażowani obywatele UE, którzy wnoszą istotny, często jednak niewidoczny wkład w rozwój gospodarczy i społeczny Niemiec. I wielu z nich jest narażonych na wyzysk na rynku pracy, w tym w sektorach systemowych oraz w tzw. pracach 3-D (brudnych, niebezpiecznych i trudnych).
Zbyt często są oni pozostawieni samym sobie w niepewnych i niestabilnych warunkach zatrudnienia. Nie otrzymują adekwatnej informacji o systemach wsparcia i pomocy prawnej na terenie Niemiec. Prowadzi to do wielu problemów natury egzystencjalnej i do socjalnego wykluczenia, co prowadzi do wykluczenia z uczestnictwa w życiu społecznym i politycznym.
W tym samym czasie w niemieckiej polityce dużo się mówi o kulturze gościnności, integracji i spójności społecznej. Podkreślana jest również dobra współpraca polsko-niemiecka i porozumienie społeczeństwa / narodów polskiego i niemieckiego.
Na rzecz uwidocznienia tych paradoksów i wysunięcia na pierwszy plan poprawy sytuacji polskich imigrantów działa wybrana w 2019 roku pięcioosobowa rada rzeczników Polskiej Sieci Federalnej na Rzecz Partycypacji i Spraw Socjalnych.
Osoby wybrane do rady rzeczników (Sprecher*innenrat) pochodzą z: Bawarii (Patrycja Marek, PORADA – Polnischsprachige Psychologen und Pädagogen in Bayern e.V.), Berlina, (dr Kamila Schöll-Mazurek, Polnischer Sozialrat e.V.), Meklemburgia-Pomorze Przednie (Katarzyna Werth, Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie na rzecz Kultury i Integracji e.V.), Nadrenia Północna-Westfalia (Joanna Szymańska, Polregio e.V.) i Saksonia-Anhalt (Krzysztof Blau, Towarzystwo Niemiecko-Polskie).
Sieć, której działanie zostało zainicjowane w 2016 roku przez Polską Radę Społeczną, liczy obecnie 34 organizacje z dwunastu krajów związkowych, współpracując intensywnie z ekspertami i multiplikatorami z przedmiotowych dziedzin.
Przedstawiciele tej pierwszej polskiej sieci migracyjnej w Niemczech zwracają uwagę polityków i administracji na potrzeby społeczne, problemy i potencjał polskich migrantów w Niemczech oraz dzielą się swoją wiedzą z decydentami ze świata polityki, biznesu, nauki i mediów w Polsce, Niemczech i Europie. Wysuwają również żądania poprawy sytuacji polskich obywateli UE w Niemczech wobec tych grup odbiorców.
Jak wskazuje dr Marta Neüff, przewodnicząca Polskiej Rady Społecznej e.V.: „Polska Sieć Federalna na Rzecz Partycypacji i Spraw Społecznych to ważny krok w kierunku wzmocnienia głosu osób o polskim pochodzeniu migracyjnym na poziomie federalnym i w regionach. Wspólnie chcielibyśmy wnieść nasze doświadczenia do aktualnych debat na temat imigracji i przyczynić się do lepszego współistnienia wszystkich ludzi w Niemczech”.
Jak zauważa Krzysztof Blau: „Polacy w Niemczech stanowią drugą co do wielkości grupą migrantów o silnej dynamice wzrostu. Potrzebuje ona ukierunkowanego wsparcia w procesie integracji, odczuwalnej reprezentacji interesów oraz aktywnej reprezentacji na forum publicznym. Sieć jest otwarta dla wszystkich zainteresowanych organizacji i ekspertów, którzy chcieliby wspólnie z nami realizować te cele“.
Katarzyna Werth dodaje: „Dzięki działaniu tej ogólnoniemieckiej sieci wkład wolontarystyczny na rzecz integracji, który my, osoby polskiego pochodzenia w Niemczech, prowadzimy na poziomie lokalnym, staje się jeszcze bardziej widoczny na poziomie federalnym a my otrzymujemy niezbędne zaplecze. Dostrzegam kolejną korzyść z tworzenia sieci: transfer wiedzy i wymiana z innymi regionami stanowiąca uniwersalną wartość dodaną. Jesteśmy aktywnie zaangażowani w spójność społeczną i chcemy być punktem kontaktowym dla polityków na szczeblu lokalnym, a także na szczeblu krajowym jako sieć.”
Jak zauważa Joanna Szymańska: „konieczne jest skonfrontowanie się z rzeczywistością problemów integracyjnych w kontekście inkluzji społecznej. Integracja, oznacza strukturalne współkształtowanie życia społecznego na wszystkich jego poziomach, czynny udział w procesach społecznych. Bariery społeczne i polityczne, jak również kolejne szczeble aparatu administracji publicznej; zarówno na poziomie federalnym jak i landowym, bezwzględnie uniemożliwiają stabilny rozwój organizacji imigranckich w Niemczech, które uwzględniałyby ich potencjał kadrowy, fachowy i ekspercki wkład w budowanie kultury powitania (niem. Willkommenskultur) w Niemczech“.
Patrycja Marek widzi szansę na „zwiększenie skuteczności i trwałej efektywności projektów na rzecz integracji, partycypacji i budowania demokracji” w zwróceniu uwagi na orientację na wpływ w pracy w sieci. W ten sposób zasoby wiedzy z dobrowolnego zaangażowania powinny być lepiej zabezpieczone, sprofesjonalizowane i udostępnione dla dalszych projektów, jak również dla przyszłego rozwoju koncepcji w dziedzinie społecznej. Nadszedł czas, aby znaleźć rozwiązanie na sprzeczność między głównymi obietnicami demokracji pluralistycznej: uznaniem, równymi szansami i uczestnictwem dla wszystkich obywateli, a rzeczywistością, która ewidentnie charakteryzuje się nierównością społeczną i deficytem uznania. Pierwszym krokiem w tym kierunku byłoby odpowiednie wsparcie strukturalne dla stowarzyszeń i organizacji migrantów w UE, które wnoszą znaczący wkład w rozwiązywanie problemów społeczno-społecznych w Niemczech. Odpowiednie uznanie dobrowolnego zaangażowania jest również niezbędne dla dalszego zrównoważonego rozwoju integracyjnego społeczeństwa obywatelskiego”.
„Sieć federalna buduje pomost między polskimi migrantami a społeczeństwem przyjmującym i opowiada się za równym dostępem osób polskiego pochodzenia w rynku pracy, edukacji i polityce w Niemczech. Każdy może się zaangażować i wysłać do nas propozycję współpracy w ramach sieci. Każdy, komu bliskie są wartości demokratyczne, pluralizm, równość szans” – podkreśla dr Kamila Schöll-Mazurek, która od pięciu lat rozwija sieć i dodaje: „Jesteśmy ważnym elementem postimigranckiego ruchu w Niemczech. Koncentrujemy się na sytuacji polskich migrantów w Niemczech i przyglądamy się nie tylko polityce niemieckiej i europejskiej, ale także polskiej, gdzie wciąż istnieje duża potrzeba kształtowania relacji z obywatelami polskiego pochodzenia w Niemczech w sensie europeizacji i przyczyniania się do poprawy sytuacji tej grupy. Jesteśmy w końcu częścią Europy.”
Kontakt:
E-Mail: polnischesbundesnetzwerk@gmail.com
Dr Kamila Schöll-Mazurek +49 176-816 568 60
Joanna Szymańska-Bica, Nadrenia Północna-Westfalia
Patrycja Marek, Bawaria
Krzysztof Blau, Saksonia-Anhalt
Katarzyna Werth, Meklemburgia-Pomorze Przednie
Fotos: Wojtek Heidner und Jurek Uske