Święta Bożego Narodzenia w naszej polskiej tradycji wiążą się nierozerwalnie z rodziną, wspólnym kolędowaniem i oczywiście uroczystą wieczerzą wigilijną. Stół suto zastawiony niecodziennymi potrawami zachęca do spróbowania każdej z nich.

Polska Wigilia to jedyna w roku wyjątkowa kolacja. Przygotowaliśmy listę 12 najpopularniejszych dań wigilijnych. Przedstawiamy również jej historię oraz bogatą symbolikę. Znaczenie potraw wigilijnych jest niezwykle głębokie. Według tradycji 12 potraw symbolizuje apostołów, którzy zasiedli do ostatniej wieczerzy z Jezusem. Liczba ta kojarzona była również z bogactwem i obfitością. Jeżeli udało się przygotować na ten dzień tyle dań, oznaczało to, że kolejny rok będzie dostatni.

Serwowane podczas Wigilii ryby symbolizują Jezusa oraz odradzanie się życia. Ryby były znakiem pierwszych chrześcijan, ponieważ zostały pokarmem błogosławionym przez Mesjasza. Dodatkowo wiele biblijnych cudów związanych było właśnie z rybami i rybołówstwem. Chleb oraz opłatek natomiast odwołują się bezpośrednio do eucharystii. Są one powszechnie uznawane za symbol nowego życia oraz dostatku. Zjedzenie chleba podczas Wigilii miało sprawić, że nie zabraknie go w przyszłym roku.

Lista 12 tradycyjnych potraw wigilijnych

Kolacja wigilijna składa się z 12 postnych dań. Królują na niej potrawy mączne, ryby, a także dania przyrządzone z grzybów, kiszonej kapusty i suszonych owoców. Używane produkty były łatwo dostępne w zimie w czasach bez lodówek i zamrażarek. Obecnie nowoczesne zasady przechowywania żywności sprawiają, że pory roku już nie determinują naszego menu. Jednak w ten dzień nadal zwykle jemy to co przodkowie.

Spis potraw wigilijnych różnił się nieco w zależności od regionu. Na obszarach nadmorskich jadano wiele ryb, natomiast w regionach puszczańskich gościły głównie dania z grzybów, suszonych owoców i miodu. Wszędzie jednak najważniejszą zasadą była konieczność spróbowania każdej potrawy. Jeżeli chcesz przyrządzić tradycyjną kolację wigilijną, to się doskonale składa! Oto lista najpopularniejszych dań wigilijnych:

Karp: ryba podawana najczęściej w formie panierowanych i smażonych dzwonków, czasem pieczona lub serwowana w galarecie. Ten ostatni sposób wywodzi się z dawanej kuchni żydowskiej. Chociaż karp gościł na wigilijnym stole od stuleci, to największą popularność zyskał w czasach powojennych. Brakowało wówczas ryb morskich, a tani i łatwy w hodowli karp znakomicie uzupełnił lukę na rynku. Nie wszyscy go jednak lubią, ponieważ ma dość tłuste mięso. Czasami może też posiadać specyficzny „mułowy” posmak. Łatwo się go pozbędziesz, mocząc karpia w mleku lub obkładając plasterkami cebuli. Tak przygotowaną rybę należy pozostawić na noc w lodówce.

Śledzie: serwowane na wiele różnych sposobów. Najpopularniejsze są śledzie w oleju z cebulką, marynowane w occie oraz smażone. Często podaje się je również w śmietanie lub na słodko – w zalewie korzennej z suszonymi owocami.

Ryba po grecku: danie bazujące na greckiej zapiekance rybnej „Psari Plaki”. Używa się najczęściej panierowanych, smażonych kawałków ryb morskich (dorsz, mintaj, morszczuk), które obkłada się sosem z duszonych warzyw. W jego skład wchodzą koncentrat pomidorowy, marchewka, pietruszka, seler i cebula. Zwykle danie to podaje się na zimno.

Barszcz czerwony z uszkami: w jego skład wchodzą słodko-kwaśny wywar z buraków oraz małe pierożki. Zupa powinna być klarowna i dobrze doprawiona pieprzem. Jako farszu do uszek używa się z reguły suszonych grzybów podsmażanych z cebulą. Do zakwaszania wykorzystuje się cytryny lub zakwasu z buraków. Można go przygotować odpowiednio wcześniej. Pasteryzacja w piekarniku sprawi, że słoiki z nim przechowasz w szafce przez wiele miesięcy.

Kutia: danie wywodzące się z kuchni kresowej, znane również w Rosji, na Białorusi, Litwie czy Ukrainie. Może mieć formę kaszy lub gęstej zupy. Przyrządza się ją z obtłuczonej pszenicy, maku, bakalii (rodzynek, migdałów, orzechów), miodu, czasem słodu lub słodkiej śmietanki czy mleka. Kutia zazwyczaj jest bardzo słodka w smaku.

Pierogi z kapustą i grzybami: bardzo lubiana, typowo słowiańska potrawa. Farsz robi się zazwyczaj z zesmażanej kiszonej kapusty oraz suszonych grzybów. W niektórych regionach używa się również kapusty słodkiej. Jeżeli przygotujesz w ten dzień za dużo pierogów, to nic strasznego. Przeczytaj nasz artykuł „Jak mrozić pierogi?” i podaj to danie w inny dzień, nawet wiele tygodni po świętach!

Kluski z makiem: odpowiednik kutii, w którym zamiast pszenicy używa się makaronu. Najlepsze są domowe kładzione kluski lub dość grube wstążki.

Groch z kapustą: danie nieco podobne do bigosu. Najlepsze wychodzi przy użyciu kiszonej i słodkiej kapusty w proporcji 1:1. Na każdy kilogram kapusty przeznacza się szklankę suchego grochu (trzeba go ugotować dzień wcześniej). Całość przyprawia się solą, pieprzem i majerankiem oraz dusi około 40 minut. Jako wzbogacających smak dodatków można użyć pieczarek, suszonych leśnych grzybów oraz bakalii. Danie podaje się koniecznie na gorąco.

Zupa grzybowa: wywar z suszonych grzybów leśnych z dodatkiem drobno pokrojonej włoszczyzny. Potrawę przed podaniem zagęszcza się zwykle śmietaną i mąką. W niektórych regionach je się ją z makaronem, często w formie łazanek. Klarowny, przyprawiony wywar z suszonych grzybów bywa zaś serwowany jako dodatek do  innych potraw.

Kompot z suszonych owoców: przygotowuje się go z mieszanki suszonych śliwek, fig, jabłek, gruszek, moreli, rodzynek oraz innych bakalii (np. skórki pomarańczowej). Owoce należy gotować w wodzie na małym ogniu przez ok. 30 minut. Kompot doprawia się dla smaku goździkami i cukrem lub miodem.

Makowiec: bardzo popularny wypiek drożdżowy w formie zwijanego ciasta przekładanego masą ze zmielonego maku. Dodaje się do niej też zwykle bakalii (orzechów, rodzinek, kawałków fig). Makowiec można również upiec z ciasta kruchego (tzw. strudla). W niektórych regionach jada się też makownik. Jest to placek podobny do tarty, gdzie masę makową wykłada się cienkim ciastem.

Chleb: tradycyjnie na Wigilię wypieka się pszennych chleb na cieście drożdżowym. W jego skład wchodzi zwykle mleko oraz jajka (2-3 na kilogram mąki), dzięki którym dłużej pozostaje smaczny i świeży.

Wigilijne menu gości zarówno na domowych jak i na firmowych imprezach świątecznych.

Polonia Viva