Najnowsze badania Niemieckiej Rady Ekspertów ds. Integracji i Migracji SVR (Sachverständigenrat für Integration und Migration) bardzo szczegółowo opisują mechanizmy, które kryją się pod pojęciem „selektywna solidarność”. Poniżej prezentujemy krótki zarys tej analizy.
Ankieta przeprowadzona wiosną w ramach projektu badawczego personelu naukowego SVR pokazuje, że większość społeczeństwa w Niemczech wykazuje solidarność z uchodźcami i jest gotowa im pomóc. Trzech na czterech z ponad 4000 respondentów przekazałoby darowiznę; dwie trzecie osób pomogłoby uchodźcom w kontaktach z odpowiednimi urzędami; nieco mniej niż jedna trzecia osób przyjęłaby uchodźców u siebie w domu. Jednak nie wszyscy doświadczają takiego samego stopnia solidarności i chęci pomocy: „Zdecydowanie istnieje pewien ranking w odniesieniu do różnych grup uchodźców”, informuje dr Nora Storz, pracowniczka naukowa SVR. „Przykładowo, kraj pochodzenia ma wpływ na solidarność ludności przyjmującej. Uchodźcy z Ukrainy otrzymaliby więcej solidarności niż ci z Syrii czy Nigerii. Preferencja ta znajduje odzwierciedlenie, na przykład, w większej chęci do towarzyszenia ukraińskim uchodźcom, gdy udają się do urzędów lub do przyjęcia ich na jakiś czas do domu” . Oprócz kraju pochodzenia, inne cechy uchodźców wpływają na solidarność z ludnością przyjmującą, w tym płeć, przynależność religijna, poziom wykształcenia i oczekiwana długość pobytu w Niemczech. „Wyniki ankiety sugerują, że chrześcijańskim, żeńskim i dobrze wykształconym uchodźcom chętniej udzielono by pomocy niż muzułmanom, mężczyznom i słabo wykształconym. Ponadto w stosunku do uchodźców, którzy chcą wrócić, rośnie gotowość do niesienia im pomocy, w porównaniu do tych, którzy zamierzają pozostać w Niemczech” – kontynuuje dr Storz.
W ramach ankiety online badanym przedstawiono tak zwane winiety – krótkie profile uchodźców. Ewaluacja wykazała, że nie tylko cechy uchodźców, ale także cechy ankietowanych odgrywały ważną rolę w ich sposobie odpowiadania. Postawy polityczne, poczucie własnej skuteczności politycznej i zaufanie do instytucji okazały się szczególnie istotne dla chęci pomocy i przyjmowania uchodźców. „Respondenci, którzy są politycznie lewicowi lub raczej lewicowi, są skłonni pomóc wszystkim trzem grupom pochodzenia uchodźców, podczas gdy respondenci, którzy są politycznie w centrum, raczej prawicowi lub prawicowi, wykazują ogólnie niższą gotowość do pomocy i rozróżniają uchodźców z Ukrainy z jednej strony i uchodźców z Syrii lub Nigerii z drugiej” – dodaje dr Storz, podsumowując dotychczasowe wyniki projektu badawczego.
Wzrost liczby uchodźców stanowi wyzwanie dla wielu gmin. W tym kontekście dr Jan Schneider, kierownik działu badawczego SVR, wyjaśnia: „Ze względu na stale wysoką liczbę osób ubiegających się o ochronę, ważne jest, aby wyjaśniać plany polityczne na szczeblu lokalnym na wczesnym etapie i omawiać je z szerokim udziałem ludności. Ponieważ ludzie, którzy czują się ‘wciągnięci’ przez politykę, wykazują większą solidarność – a także często mają większe zaufanie do instytucji państwowych i administracji”. W związku z tym respondenci z ‘bardzo dużym’ lub ‘raczej dużym’ zaufaniem do rządu federalnego i sądownictwa częściej angażowaliby się w działalność organizacji pomocowych na rzecz uchodźców niż respondenci z ‘brakiem’ lub ‘raczej mniejszym’ zaufaniem. Respondenci z wysokim lub bardzo wysokim poziomem zaufania do władz miejskich i lokalnych częściej popierają ideę przyznania uchodźcom stałego statusu ochrony niż ci, którzy mają mniejsze zaufanie do tych instytucji.
Przedstawiona analiza polityczna jest pierwszą z dwóch planowanych publikacji w ramach projektu badawczego SVR „Solidarność w społeczeństwie przyjmującym: postrzeganie uchodźców i determinanty zaangażowania i chęci pomocy”, finansowany przez Stiftung Mercator.
Dalsze informacje i całościowa analiza (36 stron) dostępne są nieodpłatnie pod linkiem:
© Kasia Lorenc
