5 kwietnia 2023 w Heine Haus Literaturhaus Düsseldorf odbył się wieczór poetycki z Krystyną Dąbrowską. Laureatka Nagrody im. Wisławy Szymborskiej czytała na finisażu wystawy kolaży Szymborskiej ze swojej twórczości (w przekładzie na język niemiecki dostępny jest aktualnie „Austausch der Fenster”, Edition Thanhäuser, 2018). Wystawa i spotkanie zorganizowane zostały w ramach tegorocznego Roku Szymborskiej. Poetycki, dwujęzyczny polsko-niemiecki przekładaniec był pierwszym z cyklu wielu wydarzeń.
Krystyna Dąbrowska definiuje poezję jako spotkanie z bliską osobą i porównuje ją do sytuacji z najbliższymi, gdzie czasami patrzymy na siebie z bliska, a czasami z oddali, i zarówno ta bliskość, jak i dystans są potrzebne i konieczne, by trafić w poszukiwany ton. Zapytana o przyznaną jej Nagrodę im. Wisławy Szymborskiej odpowiedziała: „Nie jestem uczennicą ani kontynuatorką twórczości Wisławy Szymborskiej. Wiersze pisane w jej stylu mogą być tylko gorsze.” Natomiast sam fakt, że nagroda została przyznana Dąbrowskiej po drugim wydanym tomiku, znacznie przyczynił się do popularności jej twórczości. A także to, że w skład jury przyznającego nagrodę wchodzą zagraniczni eksperci. Bez ówczesnej jurorki Renate Schmidgall tomik mógłby nie ukazać się w języku niemieckim.
Poezja po Szymborskiej nie może i nie powinna być próbą transfiguracji poetki, stwarzania jej pomnika czy stawiania na piedestale. Każdy czas ma swoje słowo. Poezja to obserwacja świata, z dbałością o szczegóły. „Co może być inspiracją do napisania wiersza?” – pytał moderator spotkania Bernhard Hartmann. „Wszystko!” – odpowiedziała Dąbrowska. „W moich wierszach pojawiają się usłyszane od innych historie, które kiedyś sobie zanotowałam, ale nie od razu zamieniły się w wiersz. Musiało minąć trochę czasu, zanim we mnie dojrzały, przekształcone przez moje doświadczenie i wyobraźnię. Nie wiadomo właściwie, co sprawia – niekiedy wystarczy drobny impuls – że taka opowieść niespodziewanie wraca w pamięci z nową intensywnością, domagając się, żeby coś z nią zrobić.”
Poezja to odkładanie. Krystyna Dąbrowska nie pisze szybko. „Czasami wystarczy zmiana jednego słowa, by zakończyć wiersz” – mówi. Po chwili dodając: „Nie wstydzę się niczego, co napisałam, choć oczywiście są w mojej twórczości wiersze, do których wracam z większym lub mniejszym zainteresowaniem i sentymentem”. Czyżby to była ta uniwersalna recepta na dobrą twórczość? Brak pośpiechu i czas jako najlepszy, być może jedyny, instruktor i weryfikator w pisaniu.
Wystawa kolaży towarzysząca spotkaniu autorskiemu lub spotkanie autorskie towarzyszące wystawie kolaży zostały zorganizowane przez Instytut Polski w Düsseldorfie. Wystawa ta była pierwszą prezentacją wycinanek autorstwa Wisławy Szymborskiej w Nadrenii Północnej-Westfalii. Na wystawie znalazły się błyskotliwe pocztówkowe kolaże, które pisarka tworzyła przez dekady i rozsyłała jako listowne pozdrowienia do bliskich. Praca nad wyklejankami, jak je nazywała, była jedną z ulubionych rozrywek poetki. Poświęcała się jej z największą starannością i dbałością o szczegóły. Podobnie jak jej poezja, kolaże są niezwykle trafne i pełne surrealistycznego humoru.
Krystyna Dąbrowska (ur. 1979 w Warszawie) – poetka, tłumaczka, krytyczka. Autorka pięciu książek poetyckich: „Biuro podróży”, Zielona Sowa, 2006, „Białe krzesła”, WBPiCAK, 2012, „Czas i przesłona”, Znak, 2014, „Ścieżki dźwiękowe”, Wydawnictwo a5, 2018 i „Miasto z indu”, Wydawnictwo a5, 2022. W 2013 roku została laureatką dwóch najbardziej prestiżowych polskich nagród literackich: Nagrody im. Wisławy Szymborskiej i Nagrody Kościelskich, a w 2019 roku – Nagrody Literackiej Miasta Stołecznego Warszawy. Jej wiersze zostały przetłumaczone na język angielski, niemiecki, włoski, hiszpański, portugalski, rosyjski, szwedzki, grecki, francuski, bułgarski, macedoński, chorwacki, serbski, litewski, rumuński i chiński. Regularnie ukazują się w pismach literackich w Polsce i za granicą.
O Szymborskiej i nie tylko z Krystyną Dąbrowską rozmawiał Bernhard Hartmann. Wisława Szymborska urodziła się 2 lipca 1923 roku w Kórniku w Wielkopolsce, w 2023 roku świętujemy 100. rocznicę jej urodzin.
© Kasia Lorenc
Foto: Hanne Brandt © Polnisches Institut Düsseldorf, 2023